بررسی نقش قاعده درء در تدوین مواد قانون مجازات اسلامی

thesis
abstract

چکیده: در این پژوهش از روش کتابخانه ای استفاده شده و با سیری در کتب فقهی و حقوقی متقدم و متأخر سعی شده است قاعده به طور کامل مورد بحث و بررسی قرار گیرد و به این سوال پاسخ داده شود که آیا قاعده مورد نظر در تدوین قوانین جزایی ایران به کار گرفته شده است یا خیر؟ قاعده « تدرء الحدود باالشبهات» یکی از قواعد فقهی مهم در فقه جزایی اسلام است که محصول نگاه همراه با مسامحه و مساهله در مقولات جزایی در نظام سراسر رأفت اسلامی است. مستند قاعده روایتی است ازشیخ صدوق که آن را مرسلاً از پیامبر(ص)و حضرت علی (ع) نقل کرده اما شهرت عملی قاعده نزد مقتدمین ضعف روایت و ارسال آن را جبران کرده و اعتبار خاصی به آن بخشیده است. متن روایت:«قال رسول الله: ادرئواالحدود باالشبهات و لا شفاعه و لا کفاله و لا یمین فی الحد» این قاعده با توجه به عمومی آن تمام حدود را شامل می شود و نیز تمام شبهات أعم از حکمی و موضوعی،مفهومی و مصداقی ، شبهه اکراه و همچنین جاهل قاصر و جاهل مقصری که حین عمل متوجه و ملتفت جهل خود نباشد را در بر می گیرد. بنابر مستندات و روایات موجود در کتب روایی عروض شبهه هم نزد متهم معتبر است و هم نزد قاضی، بلکه گاهی وجود شبهه نزد متهم با عروض شبهه نزد قاضی ملازمت دارد. برخی فقها همانطور که قاعده را در باب حدود جاری کرده اند در مورد قصاص و تعزیرات نیز اعمال نموده اند و البته موارد کاربرد قاعده در فتاوای معاصرین بسیار مشهود و ملموس است. و اما در پایان و بعنوان نتیجه باید گفت که قاعده در ء در قانون مجازات اسلامی و لایحه قانون مجازات اسلامی ، بخصوص در باب حدود که مقصود اصلی روایت است و همچنین دربرخی مواد قانونی در بخش قصاص و تعزیرات بکار رفته است. در مجموع میتوان گفت که دیدگاه قاعده در ء و اصل برائت در ق.م. ا روز به روز موثرتر و با اقبال عمومی مواجه است. کلید واژه : درء – حد – شبهه – جاهل قاصر و مقصر – قانون مجازات اسلامی

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

تعارض استصحاب و قاعدۀ درء در فقه جزایی و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

قاعدۀ درء یکی از قواعد مهم فقه جزایی است. برپایۀ این قاعده، مجازات‌ها در هنگام شبهه و تردید برداشته می‌شوند. در فقه جزایی و قانون مجازات اسلامی، مواردی ممکن است پیش آید که مفاد این قاعده با اصل استصحاب تعارض داشته باشد. این تعارض زمانی اتفاق می‌افتد که لازمۀ استصحاب ثبوت مجازات باشد؛ درحالی‌که قاعدۀ درء بر رفع مجازات دلالت دارد. اما از آنجا که قاعدۀ درء دلیل اجتهادی است، بر اصل عملی استصحاب، که...

full text

اثر محکومیت زدایی و کیفرزدایی قاعده درء در جنایات موجب قصاص با رویکردی به قانون مجازات اسلامی1392

قانون‌گذار ایران در قانون مجازات اسلامی 1370 صریحاً به قاعده درأ نپرداخته بود اما در ماده‌ی 120 و 121قانون مجازات اسلامی 1392در بحث سقوط مجازات‌ها‌، به صورت مستقل به آن پرداخته است.قاعده درأ در برخی حالات کیفرِ خاصی را دفع می‌کند اما امکان اعمال کیفر از جهات دیگر وجود دارد و در برخی موارد به طورکلی محکومیت‌زدایی می‌کند. رویکرد قانون‌گذار به گونه‌ای است که قاعده‌ی درأ را به غیر حدود نیز تسری داده ...

full text

تخفیف مجازات در قانون مجازات اسلامی 1392

تخفیف مجازات یکی از ابزارهای مؤثر سیاست جنایی در اجرای اصل فردی‌کردن مجازات، اثربخشی بیشتر و دست‌یابی به اهداف اصلاحی و درمانی کیفر محسوب می‌شود. در حقوق کیفری ایران به تبع فقه اسلامی، تخفیف مجازات در حدود و قصاص و دیات راه ندارد و این مجازات‌ها تابع احکام خاص خود هستند. در قلمرو تعزیرات نیز تا پیش از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نهاد تخفیف فاقد سامان‌دهی قانونی بود و رویه مشخصی در خصوص ...

full text

بررسی و نقد قانون مجازات اسلامی

در این رساله چهار مبحث از قانون مجازات اسلامی مورد بررسی و نقد واقع شده و مشتمل است بر یک مقدمه و 10 فصل و در پایان آن فهرست منابع ، فهرست اعلام ، فهرست آیات و فهرست روایات آمده است. در شش فصل اول ، مبحث زنا از قانون مجازات اسلامی مورد بحث واقع شده و در آن معنای حد ، مصادیق حد، تعریف و موجباتن حد زنا، ادخال در دبر ، شرطهای موجب حد، تحقیق در اکراه در طرف مرد و زن ، راههای ثبوت زنا در دادگاه ، تح...

full text

ادلّه فقهی قاعده «لا شفاعه فی الحدّ» و امکان سنجی آن در قانون مجازات اسلامی

قلمرو قاعده لا شفاعه فی الحدّ - که مشهور فریقین آن را پذیرفته اند - تنها موردی را شامل می‌ شود که از طریق ادلّه اثباتی، وقوع جرم حدّی نزد حاکم ثابت شده باشد. بر اساس این قاعده، اصل اولیّه عدم شفاعت در حدود است اما در صورت وجود مصلحت ملزمه، نهی از شفاعت به ارشادی بودن نزدیک تر می باشد. محلّ نزاع در این قاعده، شفاعت قبل از اثبات جرم و صدور حکم محکومیّت نمی باشد بلکه شفاعت پس از صدور حکم و قبل از اجرای...

full text

شرایط اعمال قاعده درأ در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی

حکومت اسلامی در عصر غیبت داعیه­دار اجرای حدود الهی است. در عین حال، مسامحه و تخفیف در اجرای حدود الهی نیز بدون آن­که به تعطیلی آنها بینجامد، در پاره­ای موارد مورد تصریح شارع مقدس قرار گرفته است. قاعده درأ نیز از جمله قواعد اصطیادی است که برگرفته از رویه امتنانی شارع در اجرای حدود می باشد. در قانون مجازات اسلامی، قاعده درأ در قالب دو ماده گنجانده شده است. مفاد این مواد، مؤید آن است که قاعده مذکو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023